“ฝึกฟื้นใจเมือง”

การประชุมเวทีนโยบายสาธารณะ ภาคประชาชนภาคใต้   “ ฝึกฟื้นใจเมือง ” Spirit of the South : SOS วันที่ ๘-๙ มกราคม ๒๕๔๘ ณ โรงแรมเสาวลักษณ์ธานี จังหวัดสุราษฎร์ธานี
เวทีนโยบายสาธารณะภาคประชาชนภาคใต้ “ ฝึกฟื้นใจเมือง ” Spirit of the South ) SOS ครั้งนี้เกิดจากความร่วมแรง ร่วมใจของพี่น้องภาคประชาสังคมที่มีจิตใจอยากเห็นสังคมดี บนฐานแนวคิดการมีส่วนร่วมในการกำหนดอนาคตของตัวเอง มีองค์กรอาสาประสานให้เกิดเวที ดังนี้ โครงการวิจัยและพัฒนาสาธารณะ-ท้องถิ่นน่าอยู่ เครือข่ายพลเมืองภาคใต้ เครือข่ายองค์กรสาธารณะประโยชน์เพื่อสุขภาวะ กป.อพช.ใต้ โครงการพัฒนาชุมชนเป็นสุขที่ภาคใต้ (ดับบ้านดับเมือง) และ พอช.ภาคใต้ ผู้เข้าร่วมประชุมประกอบด้วย พี่น้องจาก ๑๔ จังหวัดภาคใต้ ประมาณ ๒๕๐ คน
พี่น้อง เดินทางทยอยมากันมาเรื่อย ๆ คนที่อยู่ใกล้มาถึงก่อน นั่งรอเพื่อนที่กำลังเดินทาง ในระหว่างการรอคนที่มาก่อนก็นั่งคุยถามสารทุกข์สุกดิบ ตามประสาคนรู้จัก และรู้ใจ บางคนดีใจออกหน้าที่ได้พบกันเพื่อนที่ไม่ได้พบกันมานาน ประเด็นการพูดคุยหนีไม่พ้นเหตุการณ์ซึนามิ ทั้ง ๖ จังหวัดภาคใต้ พยายามบอกเล่าเหตุการณ์ด้วยอารมณ์ที่แตกต่างตามสถานการณ์และความรุนแรง ถึงเวลาอาหารเที่ยงก็รวมกันไปคุยต่อที่โต๊ะอาหาร
ได้เวลาเข้าห้องประชุม อารมณ์ของการพูดคุยยังไม่หยุดยั้ง ในขณะที่บางคณะก็ทยอยมาถึงเรื่อย ๆ ที่สังเกตเห็นคือ ทุกคนพยายามพูดคุยกันด้วยความ รื่นเริงเพื่อกลบเกลื่อนความเศร้าที่เกิดจากการสูญเสีย ส่วนพี่น้องที่ไม่ประสบโดยตรงก็พยายามคุยแบบให้กำลังใจอยู่ไม่หยุดหย่อน
การประชุมเริ่มอย่างเป็นทางการ เมื่อเวลา ๑๓.๓๐ น. คุณทวีศักดิ์ สุขรัตน์ กล่าวถึงความเป็นมาของการประชุมว่า “งานเวทีนโยบายสาธารณะภาคประชาชนภาคใต้ ภายใต้ชื่อว่า “ ฝึกฟื้นใจเมือง ” หรือ Spirit of the South : SOS มีความหมายบ่งบอกถึงจิตวิญญาณคนใต้ ที่รวมพลังความคิด ปัญญา และจิตนาการด้วยกัน เพื่อที่จะฝ่าฟันปัญหาอุปสรรคและวิกฤติการณ์ที่เกิดขึ้นไปให้ได้ วัตถุประสงค์หลัก คือ ๑. เพื่อสร้างกระบวนการเรียนรู้ร่วมกันภายใต้การเมืองภาคประชาชน ๒.เพื่อให้เป็นที่แสดงตัวตนของคนใต้บนพื้นฐานการกำหนดตนเอง

๓.เป็นการสร้างเครือข่ายการเรียนรู้และเปิดพื้นที่ใหม่สำหรับการเมืองของภาคประชาชนที่ให้ความสำคัญกับคุณค่า วัฒนธรรม ความดีและความงาม สามารถขยายผลสู่ระดับชาติ คาดหวังว่า การประชุมครั้งนี้จะสามารถสร้างรูปธรรมที่เป็นแนวการขับเคลื่อนสังคมภาคใต้ โดยคนใต้ที่สามารถกำหนดอนาคตได้อย่างมีศักดิ์ศรี

การประชุม วันแรกเป็นการพูดคุยบอกเล่าเรื่องราวจุดแข็งและต้นทุนดี ๆ ที่มีอยู่ในตัวตนของคนใต้และถิ่นฐาน โดยมีคุณเสรี จุ้ยพริก เป็นผู้สร้างบรรยากาศในการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ผ่านประเด็นคำถามหลัก คือ ๑. ในท่ามกลางวิกฤติหลายครั้งของภาคใต้ท่านยืนอยู่จุดไหนที่เป็นจุดแข็งของท่านทำให้ท่านได้รับแรงกระแทกโดยใจไม่สะเทือนและทำให้ท่านยืนหยัดอยู่ได้จนทุกวันนี้ ๒. ท่านคิดว่าต้นทุนที่สำคัญของภาคใต้มีอะไรบ้างที่ทำให้เราคนใต้ไม่สิ้นหวังเมื่อเจอวิกฤติที่ร้ายแรงแล้วเราจะฟื้นได้อีก

ส่วนการประชุมวันที่สอง ก็เริ่มจากการรับฟังประสบการณ์สถานการณ์ภาพรวมของภาคใต้และทัศนะของคนใต้ผ่านสื่อวิดิทัศน์จากผู้รู้ ๓ ท่าน คือ

เปาะจิ๊ (ดือราแม ดาราแม ) ปราชญ์ชาวบ้านจากลุ่มน้ำสายบุรี อาจารย์นุกูล รัตนดากุล นักวิชาการสิ่งแวดล้อมจากมอ.ปัตตานี และนพ.บัญชา พงษ์พานิช ผอ.โครงการพัฒนาชุมชนเป็นสุขที่ภาคใต้

หลังจากนั้นก็เป็นเวทีระดมความคิดเห็นเพื่อจัดปรับอนาคตที่เราปรารถนาให้เป็นรูปธรรม เพื่อ ผลักดันสู่นโยบายสาธารณะ โดยอาจารย์ชัยวัฒน์ ถิระพันธ์ จากสถาบันประชาสังคม เป็นช่วยกระตุ้น สร้างบรรยากาศให้เกิดการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ มีการนำเสนอข้อมูล ตั้งคำถาม ชวนให้ได้คิดและแลกเปลี่ยนกันอย่างลึกซึ้ง (พูดและคิดด้วยหัวใจ) ซึ่งมีประเด็นชวนคิด ชวนคุยในกลุ่มย่อย ดังนี้ คำถามช่วงที่ ๑ – มีปัญหาอะไรที่เป็นปัญหาสำคัญในจังหวัดของท่านและท้าทายความสามารถที่

ท่านต้องเอาชนะให้ได้

– ปัญหาที่ท่านเอาชนะนี้ มันมีความหมาย

และสำคัญต่อท่านอย่างไรบ้าง

คำถามช่วงที่ ๒

– ปัญหาสำคัญ ๆ ที่เราอยากเอาชนะ

ร่วมกัน และเชื่อมโยงว่าปัญหาไหนเกี่ยวข้องเชื่อมโยงกับปัญหาไหนและมีภารกิจอะไรที่ต้องร่วมกัน มีจุดคานงัดอะไรบ้าง

คำถามช่วงที่ ๓

– ยุทธศาสตร์หรือวาระของภาคใต้ ที่อยาก

ทำให้เป็นจริง ภายในระยะเวลา ๒ ปี

ภาพรวมของความเห็นที่ได้จากเวที ในเรื่องจุดแข็ง คือ คนใต้ยึดมั่นในหลักศาสนา มีจิตใจที่รักคุณธรรม รักความถูกต้อง รักพวกพ้อง ตลอดจนถึงรักผู้อื่น พร้อมจะช่วยเหลือกันในยามวิกฤต เป็นนักสู้ เป็นตัวของตัวเอง มีสภากาแฟเป็นพื้นที่สาธารณะโดยธรรมชาติในเรื่องต้นทุนที่มีอยู่ คือ

มีทรัพยากรธรรมชาติที่สมบูรณ์ มีความหลากหลายทางชาติพันธุ์ มีฐานอาชีพที่เพียงพอ และมีการรวมตัวเป็นองค์กรเครือข่ายจนเป็นที่ยอมรับทั่วไป ตลอดจนมีภูมิปัญญาและมีการถ่ายทอดสืบเนื่องเรื่อยมา

อย่างไรก็ตามแม้ว่าเราจะมีจุดแข็งและต้นทุนอยู่มาก แต่เราก็ยังมีปัญหาอยู่มากเช่นกัน ไม่ว่าในเรื่องของความแตกต่างระหว่างความรวยกับความจน ความเสื่อมโทรมของทรัพยากรธรรมชาติ

หลังจากได้เห็นพลังร่วมกันแล้ว ก็มาร่วมกันกำหนด “อนาคตที่เราอยากจะเห็นร่วมกัน” และดูสิ่งที่จะเกิดขึ้นในปี ๔๘ – ๔๙ เพื่อปรับความปรารถนาให้เป็นรูปธรรม และนำสู่นโยบาย ซึ่งผลจากการร่วมคิด ร่วมคุย ผ่านการทบทวนกลั่นกรอง ทำให้เห็นร่องรอยความคิดของกลุ่มคนใต้ที่ขันอาสาตัวเองเข้ามาร่วมกำหนดอนาคต กำหนดยุทธศาสตร์หรือวาระของคนภาคใต้ ที่อยากทำให้เป็นจริงภายในระยะเวลา ๒ ปี มีสาระว่า

๑ ใช้การเมืองภาคพลเมือง ผลักดันประเด็นตามพื้นที่ เช่น เรื่องการบริหารจัดการองค์กรภาคประชาชน การพึ่งตนเองของเกษตรกรรม ที่ดินทำกิน

๒ พัฒนาสื่อภาคประชาชน เช่น สื่อวิทยุสมัครเล่น เสียงตามสาย สื่อสิ่งพิมพ์ ฯลฯ และ เสริมพลังสื่อเพื่อการเปลี่ยนแปลงทุกพื้นที่

๓ พัฒนากลไกการสร้างความสมานฉันท์ ระหว่างรัฐ ชุมชน ชุมชนกับชุมชน

๔ สร้างจิตสาธารณะ ในกลุ่มเครือข่ายภาคใต้ ใช้วิกฤติเป็นพลังทางบวก และเกิดการใช้คุณค่าศาสนาในการแก้ปัญหาต่าง ๆ

๕ พัฒนาศักยภาพของเยาวชน เพื่อลดช่องว่างระหว่างกลุ่มบุคคลต่างๆ สู่เครือข่ายสภาเยาวชนจังหวัด

๖ จัดการทรัพยากรโดยชุมชน ในโครงการต่างๆ ของรัฐที่ลงมากระทบกับคนใต้ และ ปกป้องฟื้นฟูทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม

๗ สร้างสรรค์สันติสุขภาคใต้

๘ สร้างเครือข่ายและเชื่อมโยงเต็มพื้นที่

๙ เกิดสถาบันการเมืองภาคพลเมืองใต้ และ กองทุนพลเมืองจังหวัด

ก่อนการปิดประชุม อาจารย์ชัยวัฒน์ ได้ สรุปและให้ข้อคิดว่า

“ ในการประชุมทุกครั้ง เราต้องมีสติ เพราะการมีสติจะทำให้การประชุมนั้นจะเป็นไปด้วยดี

แก่นของเราคือ การเมืองภาคประชาชน ไม่ใช่เรื่องของการแย่งชิงอำนาจ เเต่เป็นเรื่องของสันติ

สื่อภาคประชาชนเป็นส่วนสำคัญของ การดำเนินการการเมืองภาคประชาชน และควรมีการทบทวนการเมืองภาคประชาชนในการเสนอข่าว ข้อมูลที่มีความเป็นจริงมากขึ้น

เวทีวันที่ ๑๗ มกราคม ๒๕๔๘ ที่จังหวัดพังงา ประชาชนใน ๖ จังหวัดชายฝั่งอันดามันจะได้ มีส่วนร่วมในการจัดการ ปกป้อง ทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อม

ขอให้พวกเราเริ่มในการดำเนินการกับสิ่งต่างๆ ที่พวกเราได้เริ่มทำกันมา เพราะเราคือผู้นำความเปลี่ยนแปลง การนำภาคประชาชน เปรียบเสมือน การบินของฝูงนก ซึ่งจะเริ่มจากผู้นำฝูง นำบินก่อน คนก็เหมือนกัน ผู้ที่รู้ข้อมูลก่อน รู้สถานการณ์การเปลี่ยนแปลงจะเป็นผู้นำ และผู้สร้างความเปลี่ยนแปลงก่อนเสมอ”

คือโหมเรา

…ภาคพลเมือง……

[ กระบี่ก็มีพี่น้องจากเกาะลันตามาเข้าร่วม

.............

จับเข่าคุย……ประสาน้องพี่

ในโอกาสนี้คณะทำงานไดพูดคุยกับนางลารียะ ดอเลาะ หรือ ยะห์ จากตะโละไกรทอง อ. ไม้แก่น จ. ปัตตานีเป็นหนึ่งความเห็นที่ขอนำมาเสนอ ณ ที่นี้ เหตุจูงใจในการมาร่วมงานนี้ จากเคยทำแผนยุทธศาสตร์ ๓ จังหวัดในการแก้ปัญหาชุมชน โดยเน้นในทุกแง่ทุกมุมของชุมชน ไม่ว่าการทำงาน เรื่องเด็กเยาวชน และเรื่องอื่น ๆ การเข้าร่วมเวทีในครั้งนี้อยากมาพบเพื่อนน้องพี่ เพราะตัวเองอยากเรียนรู้จากคนอื่น ผลที่ได้จากการมาร่วมงานนี้

ยะห์

คิดอย่างไรก็การทำงานทางสังคม

ยะห์ : การทำงานตรงนี้เราได้ให้เพื่อนบ้าน เราทำเราเหนื่อย เราไม่มีค่าตอบแทน เรามีใจ แต่เราก็มีความสุข ประโยชน์ได้ทั้งอำเภอไม้แก่น ซึ่งเป็นคนส่วนใหญ่

...........

: เวทีลักษณะนี้ทำให้ได้ความคิดหลากหลาย ได้เติมเต็มจากหลาย ๆ ท่าน เป็นสิ่งที่ดีมาก ๆ นึกไม่ถึงว่า การมาจากหลากที่หลายเหตุการณ์ที่สามารถรวมตัวกันเป็นหนึ่งได้ ยะห์อยากให้มีแบบนี้บ่อย ๆ จากเหตุการณ์ไม่สงบในภาคใต้ พี่น้องจากภาคเหนือ อีสาน ยังให้กำลังใจมาถึง การมีน้ำใจจากทุกภาคเป็นเรื่องที่ยาก เห็นความทุกข์ร่วมกันแต่ลักษณะของปัญหาต่างกัน