เสาหลักสร้างชาติ | คุยกับเลขาธิการ(23)

รัสเซียเป็นมหามิตรของไทยมายาวนาน เป็นมหาอำนาจที่มีส่วนช่วยให้เรารอดพ้นจากการเป็นเมืองขึ้นของอังกฤษและฝรั่งเศสในสมัยรัชกาลที่ 5 และกำลังจะเป็นเจ้าภาพจัดฟุตบอลโลก 2018กว่ารัสเซียจะสร้างชาติขึ้นมาได้ก็ทีหลังอาณาจักรสุโขทัยของเราราว 200 ปี โดย ค.ศ.1472 พระเจ้าอีวานที่ 3 สามารถทำสงครามชนะกองทัพมองโกลที่ยกมาปราบอยู่นอกกรุงมอสโก นับเป็นจุดเริ่มต้นของอิสรภาพและการสร้างอาณาจักรของชาวรุส-สลาฟ-มัสโคไวต์

ประวัติศาสตร์บันทึกไว้ว่า พระเจ้าอีวานที่ 3 ได้ใช้แนวทางหลัก 3 ประการในการเตรียมการเพื่อปลดแอกในครั้งนั้น ได้แก่
1) สร้างพลังเศรษฐกิจโดยอาศัยอำนาจกฎหมายมองโกล เก็บภาษีจากนครรัฐในละแวกเพื่อส่งให้จักรวรรดิและเก็บสะสมทุนไว้สำหรับทำการใหญ่
2) สร้างพลังทางจิตวิญญาณคนในชาติ ด้วยการรับศาสนาคริสต์เข้ามา สร้างเป็นนิกายรัสเซียนออร์โธดอกซ์ที่มีลักษณะเฉพาะของตน
3) สร้างพลังทางวัฒนธรรม ประกาศตัวเป็นอาณาจักรโรมันที่สาม สร้างความน่าเกรงขาม อาศัยการลอกแบบความเจริญและดัดแปลงเทคโนโลยีและสถาปัตยกรรมมาจากโรมและไบแซนไทน์

หันมาทางเอเชีย ย้อนกลับไปเมื่อ 2300 ปีมาแล้ว ราว 260 ปีก่อนคริสต์กาล ในยุคจ้านกว๋อ ยุคนั้นจีนยังไม่เป็นอาณาจักร ประกอบด้วย 7 แคว้น ต่างต่อสู้แย่งชิงกันเป็นใหญ่และมีเป้าหมายในการรวมชาติ แคว้นเหล่านี้ได้แก่ จิ๋น-ฉู่-เว่ย-หาน-ฉี-จ้าว และเอี๋ยน

จิ๋นเป็นแคว้นใหญ่ มีประชากรมาก แต่ยากจนที่สุด จิ๋นอ๋องได้ทำการปฏิรูปใหญ่ 3 เรื่องตามคำแนะนำของกุนซือ (ที่ปรึกษา) สามารถสร้างความเข้มแข็งให้กับแคว้นจิ๋นอย่างรวดเร็ว เปลี่ยนจากยากจนเป็นมั่งคั่ง กองทัพเข้มแข็งสู้เพื่อแผ่นดิน จนในที่สุดก็ปราบแคว้นอื่นได้หมด รวบรวมแผ่นดินจีนเป็นหนึ่งได้เป็นครั้งแรก และตั้งตัวเป็นจักรพรรดิจิ๋นซีฮ่องเต้

กล่าวกันว่า เสาหลัก 3 เรื่อง ที่จิ๋นอ๋องทำการปฏิรูปในครั้งกระนั้น คือ

1. ปฏิรูปการเกษตร ปฏิรูปที่ดินและเลิกทาสชาวนา
2. ปฏิรูปกองทัพ สร้างระบบทหารประจำการ ให้ทหารมีศักดิ์ศรีและจัดสวัสดิการแก่ทหารผู้น้อย
3. ปฏิรูปกฎหมาย สร้างความยุติธรรม ความศักดิ์สิทธิ์ของกฎหมาย ลงโทษ และให้รางวัลอย่างเสมอหน้ากัน

อย่างไรก็ตาม จีนเป็นประเทศที่มีประวัติศาสตร์และอารยธรรมที่ยาวนาน ผ่านการต่อสู้ ดิ้นรน พัฒนาและจัดการบ้านเมืองด้วยภูมิปัญญาของตนเอง แตกแล้วรวม รวมแล้วแตก เข้มแข็งอ่อนแอสลับกันไปมา

เปรียบเทียบกับสหรัฐอเมริกา ประเทศต้นแบบประชาธิปไตยตะวันตกที่มีอายุเพียงแค่ 230 ปี (1783-) แต่มีความเข้มแข็งเป็นมหาอำนาจของโลกในทุกด้านในปัจจุบัน

อาจารย์หมอวิชัย โชควิวัฒน ห้องสมุดเคลื่อนที่ของวงการ ท่านยกเอาการวิเคราะห์ของ มากาเร็ต มี๊ด มาอ้างอิงอยู่บ่อยๆ กล่าวถึง 3 สดมภ์หลักของการพัฒนาประเทศสหรัฐอเมริกา ที่สามารถสร้างชาติสร้างจักรวรรดิด้วยความมั่นคงมีเสถียรภาพตลอดมา ประกอบด้วย

1. หีบบัตรเลือกตั้ง คือ การเปิดโอกาสให้ประชาชนลงคะแนนเลือกตั้งระดับต่างๆอยู่ตลอดเวลา เป็นการใช้อำนาจอธิปไตยของปวงชน และฝึกฝนวิถีประชาธิปไตยสร้างความพลเมือง
2. ศาลยุติธรรม คือการมีระบบตุลาการที่เข้มแข็ง เที่ยงธรรม ตรวจสอบถ่วงดุลอย่างมีประสิทธิภาพ
3. ความเป็นชุมชน คือ การปลูกฝังสำนึกส่วนรวม

แล้วประเทศไทยของเราล่ะ
อะไร คือ สดมภ์หลักในการปฏิรูปประเทศช่วงหัวเลี้ยวหัวต่อ.

พลเดช ปิ่นประทีป