1. บริบทชุมชน
บ้านป่าไคร้ หมู่ที่ 2 เป็นหนึ่งใน 7 หมู่บ้านของตำบลริม อยู่ในความปกครองขององค์การบริหารส่วนตำบลริม
และมีคุณมานิต คำรส เป็นผู้ใหญ่บ้านป่าไคร้ในปัจจุบัน สภาพพื้นที่โดยทั่วไปเป็นที่ราบ มีแม่น้ำน่านไหลผ่าน ผู้คนส่วนใหญ่มีอาชีพทำนา และปลูกพืชไร่อายุสั้นในช่วงฤดูแล้ง จำพวก ข้าวโพด ยาสูบ ถั่วลิสง ถั่วเหลือง มีการเลี้ยงสัตว์เล็กน้อย ได้แก่ วัว หมู เป็ดไก่ แพะ และนับถือศาสนาพุทธเป็นส่วนใหญ่
2. อาณาเขต
ทิศเหนือ ติดต่อ บ้านนาเตา หมู่ที่ 3 ตำบลริม อำเภอท่าวังผา จังหวัดน่าน
ทิศใต้ ติดต่อ บ้านท่าค้ำ หมู่ที่ 2 ตำบลริม อำเภอท่าวังผา จังหวัดน่าน
ทิศตะวันออก ติดต่อ แม่น้ำน่าน
ทิศตะวันตก ติดต่อ บ้านท่าค้ำ หมู่ที่ 1 ตำบลริม อำเภอท่าวังผา จังหวัดน่าน
3. จำนวนประชากรและครัวเรือน
บ้านป่าไคร้ มีประชากร 437 คน รวม 139 ครัวเรือน (ข้อมูลจากผู้ใหญ่บ้าน)
4. สถานที่สำคัญ
1) องค์การบริหารส่วนตำบลริม
2) วัดป่าไคร้
3) ศูนย์เด็กเล็กตำบลริม
4) หอประชุมหมู่บ้าน
5) ศาลท้าวขาก่าน
6) ป่าสุสาน
5. ผังวาดชุมชนแสดงพื้นที่น้ำท่วม/ดินโคลนถล่ม
6. เส้นทางน้ำ
เส้นทางการไหลของน้ำที่ไหลเข้าท่วมหมู่บ้านป่าไคร้ ประกอบด้วย 3 ทางหลัก คือ
เส้นทางที่ 1 บริเวณริมแม่น้ำน่าน ด้วยสภาพพื้นที่ด้านตะวันออกของหมู่บ้านติดแม่น้ำน่านตลอดทั้งแนวเขตทำให้ช่วงเดือนสิงหาคมปริมาณน้ำในแม่น้ำน่านสูงจึงล้นตลิ่งเข้าท่วมพื้นที่หมู่บ้านเข้าทางถนนที่เป็นที่ลาดต่ำบริเวณซอย 1 และ 2 ปริมาณน้ำที่มากทำให้ไหลข้ามถนนเส้นหลักของหมู่บ้านไปยังพื้นที่ด้านใน
เส้นทางที่ 2 ด้านทิศใต้ติดต่อบริเวณบ้านนาค้ำ 2 เป็นอีกหนึ่งเส้นทางน้ำเข้ามายังหมู่บ้านน้ำไคร้ผ่านพื้นที่การเกษตร ซึ่งเป็นร่องทางน้ำเดิมในอดีต
เส้นทางที่ 3 บริเวณพื้นที่รอยต่อกับบ้านนาเตา ซึ่งอยู่ทางทิศเหนือของบ้านป่าไคร้ น้ำไหลจากบ้านนาเตามาสมทบ ซึ่งบริเวณจุดนี้จะเกิดขึ้นหากปริมาณน้ำท่วมมากในพื้นที่นาเตา
เมื่อน้ำไหลจากเส้นทางที่ 1 สมทบกับ เส้นทางที่ 2 น้ำทั้งหมดจะไหลวนกลับไปยังเส้นทางที่ 2 บ้านนาค้ำ 2 อีกครั้ง
7. พื้นที่เสี่ยง
8. ผลกระทบ
9. การจัดการภัย
- ก่อนภัย ชาวบ้านป่าไคร้ ติดตามข่าวสารจากสถานีวิทยุลำไยเรดิโอ หอกระจายข่าว รับฟังข้อมูลจากผู้ใหญ่บ้าน และการติดตามปริมาณน้ำในแม่น้ำน่าน รวมทั้งการสังเกตความเคลื่อนไหวของชาวบ้านในพื้นที่บ้านนาเตา เมื่อได้รับแจ้งจึงเริ่มขนย้ายสิ่งของขึ้นบริเวณสูง จัดเตรียมสิ่งของเครื่องใช้จำเป็น เติมเงินมือถือสำหรับการสื่อสาร จัดเตรียมน้ำปู๋ขนย้ายรถยนต์ และสัตว์เลี้ยง ไปยังพื้นที่บริเวณ อบต.ริม และจุดลานโล่งบริเวณสะพานท่าวังผาพัฒนา พื้นที่ของท่าวังผา
- ระหว่างเกิดภัย มีอาหารกล่อง และถุงยังชีพ จาก อบต. และ ธกส. แจกจ่าย หากระดับน้ำท่วมไม่มาก บริเวณที่ประชุมของหมู่บ้านจะถูกปรับเปลี่ยนเป็นโรงครัวชั่วคราว โดย อบต. จัดหาเครื่องมือและกลุ่มแม่บ้านอาสาปรุงอาหารแจกจ่าย รวมทั้งยังเป็นจุดรับบริจาคสิ่งของต่าง ๆ อีกด้วย
- หลังเกิดภัยมีสำรวจและจ่ายค่าชดเชยความเสียหายด้านการเกษตร
10. ข้อเสนอแนะ
- การเตรียมความพร้อม และช่วยเหลือตนเองเป็นหลัก
- การจัดสร้างคันกั้นแนวตลิ่งตลอดแนวน้ำน่าน และการยกถนนสูง
11. พิกัดพื้นที่
จัดเก็บพิกัดพื้นที่สำคัญในพื้นที่บ้านป่าไคร้ จำนวน 4 จุด
จุดที่ 1 เส้นทางน้ำเข้าหมู่บ้านจากริมแม่น้ำน่าน บริเวณซอยที่ 1 และ 2 ซึ่งเป็นพื้นที่ต่ำ
จุดที่ 2 พื้นที่เส้นน้ำเข้าหมู่บ้านจากบ้านนาค้ำ 2 ซึ่งติดกับจุดพื้นที่น้ำท่วมหนักของชุมชน
จุดที่ 3 สะพานท่าวังผาพัฒนา สะพานที่เชื่อมต่อระหว่างพื้นที่บ้านป่าไคร้ และพื้นที่ท่าวังผา ซึ่งมีจุดที่มีเสาวัดระดับตั้งอยู่
จุดที่ 4 หอประชุมหมู่บ้านบ้านป่าไคร้ จุดสำหรับการเตรียมอาหาร และรับสิ่งของบริจาค
12. ข้อมูลผู้ร่วมสำรวจ
1) นายมานิต คำรศ (ผู้ใหญ่บ้าน) 06-1597-2262
2) นางรพีพรรณ สักลอ
3) นางมันทนา จักรทิพย์
หมายเหตุ: รวบรวมข้อมูลโดย ศศินันท์ กีรติธนจารุงพงษ์ 09-1754-1507
*เอกสารส่วนหนึ่งของการประชุมปฏิบัติการ “การพัฒนาแนวทาง/แผนการลดทอนความเสี่ยงภัยพิบัติ ระดับพื้นที่อำเภอท่าวังผา จังหวัดน่าน” โครงการสนับสนุนชุมชนท้องถิ่นเตรียมความพร้อมรับมือและลดความเสี่ยงภัยพิบัติ วันที่ 28-31 พฤษภาคม 2562
