ถึง เครือข่ายผู้นำองค์กรชุมชน ภาคประชาสังคมและเครือข่ายท้องถิ่น-ท้องที่วิถีใหม่ ทุกจังหวัด.
เมื่อกติกาการเลือกตั้งกำลังจะเปลี่ยนไป ประเด็นหนึ่งที่คอการเมืองมีความสนใจติดตาม คือภูมิทัศน์ทางการเมืองจะเปลี่ยนไปจากเดิมอย่างไร
“ภูมิทัศน์” หมายถึง ภาพรวมของพื้นที่ใดพื้นที่หนึ่งที่เรามองด้วยสายตาแบบห่างๆ เห็นเป็นรูปทรงหยาบๆ อาจเป็นพื้นที่ธรรมชาติที่ประกอบไปด้วยรูปทรงของแผ่นดิน น้ำ ต้นไม้ สัตว์และสรรพสิ่งมนุษย์สร้าง หรือสิ่งอื่นใด ในสภาพและช่วงเวลาหนึ่ง
ภูมิทัศน์ทางการเมืองในที่นี้ หมายถึงภาพคร่าวๆที่เกี่ยวกับดุลอำนาจทางการเมืองของประเทศไทยที่อาจมีการผันแปรไปตามช่วงเวลา โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อมีการเปลี่ยนแปลงกติกาการแข่งขันทางการเมืองสำหรับช่วงชิงเข้าสู่อำนาจรัฐ
ถ้าพิจารณาเฉพาะในเรื่องภูมิทัศน์ของพรรคการเมืองในปัจจุบัน อันเป็นผลพวงที่เกิดจากการเลือกตั้งทั่วไปปี 2562 รัฐสภาไทยในขณะนี้มีพรรคการเมืองรวมทั้งสิ้น 27 พรรค
แบ่งเป็นพรรคขนาดใหญ่ มี สส. 80 ที่นั่งขึ้นไป จำนวน 3 พรรค คือเพื่อไทย พลังประชารัฐ และอนาคตใหม่(ก้าวไกลในปัจจุบัน) รวม สส. 333 คน (คิดเป็น 66.6%ของทั้งหมด)
ส่วนพรรคขนาดกลาง มี สส. 10-79 ที่นั่ง มี 4 พรรค คือ ประชาธิปัตย์ ภูมิใจไทย ชาติไทยพัฒนา และเสรีรวมไทย รวม 124 ที่นั่ง ( คิดเป็น 24.8%ของทั้งหมด)
และพรรคขนาดเล็ก (พรรคต่ำสิบ) ขนาด สส. 1-9 ที่นั่ง มี 20 พรรค รวม 43 ที่นั่ง(คิดเป็น 8.6%) ในจำนวนนี้เป็นพรรคขนาดจิ๋ว ขนาด 1 ที่นั่งรวมอยู่ด้วย จำนวนมากถึง 16 พรรค
| พรรค | สส.เขต | สส.บัญชี | รวม |
| 1.พรรคเพื่อไทย | 136 | – | 136 |
| 2.พรรคพลังประชารัฐ | 97 | 19 | 116 |
| 3.พรรคอนาคตใหม่ | 31 | 50 | 81 |
| 4.พรรคประชาธิปัตย์ | 33 | 20 | 53 |
| 5.พรรคภูมิใจไทย | 39 | 12 | 51 |
| 6.พรรคชาติไทยพัฒนา | 6 | 4 | 10 |
| 7.พรรคเสรีรวมไทย | – | 10 | 10 |
| 8.พรรคประชาชาติ | 6 | – | 6 |
| 9.พรรคเศรษฐกิจใหม่ | – | 6 | 6 |
| 10.พรรครวมพลังประชาชาติไทย | 1 | 4 | 5 |
| 11.พรรคเพื่อชาติ | – | 5 | 5 |
| 12.พรรคชาติพัฒนา | 1 | 2 | 3 |
| 13.พรรคพลังท้องถิ่นไทย | – | 3 | 3 |
| 14.พรรครักษ์ผืนป่าประเทศไทย | – | 2 | 2 |
| 15.พรรคครูไทยเพื่อประชาชน | – | 1 | 1 |
| 16.พรรคไทยศรีวิไลย์ | – | 1 | 1 |
| 17.พรรคประชาชนปฏิรูป | – | 1 | 1 |
| 18.พรรคประชาชาติ | – | 1 | 1 |
| 19.พรรคประชาธรรมไทย | – | 1 | 1 |
| 20.พรรคประชาธิปไตยใหม่ | – | 1 | 1 |
| 21.พรรคประชานิยม | – | 1 | 1 |
| 22.พรรคประชาภิวัฒน์ | – | 1 | 1 |
| 23.พรรคพลเมืองไทย | – | 1 | 1 |
| 24.พรรคพลังชาติไทย | – | 1 | 1 |
| 25.พรรคพลังไทยรักไทย | – | 1 | 1 |
| 26.พรรคพลังธรรมใหม่ | – | 1 | 1 |
| 27.พรรคปวงชนไทย | – | 1 | 1 |
| รวม | 350 | 150 | 500 |
ถ้ากติกาการเลือกตั้งครั้งหน้าเปลี่ยนไปจริงตามนั้น โดยเฉพาะสัดส่วน สส.เขต/ สส.บัญชีรายชื่อ เปลี่ยนเป็น 400/100 และรูปแบบบัตรเลือกตั้งเป็นสองใบแยกระบบกัน สามารถคาดเดาได้ว่า ภูมิทัศน์ของพรรคการเมืองจะเปลี่ยนไปจากปัจจุบันอย่างผิดหูผิดตา กล่าวคือ
พรรคการเมืองขนาดจิ๋วและพรรคขนาดเล็กจำนวนประมาณ 20 พรรค อาจถึงขั้นสูญพันธุ์ในการเลือกตั้งครั้งหน้า โดยเฉพาะพรรคที่เกิดมาจากระบบบัตรใบเดียวและไม่มี สส.เขตเลย กลุ่มนี้จำเป็นต้องหาทางรวมตัวกับพรรคที่ใหญ่และแข็งแรงกว่า ยกเว้นพรรคที่มี สส.เขต แม้เพียงไม่กี่ที่นั่ง ถ้าหากสามารถรักษาพื้นที่เอาไว้ได้อย่างเหนียวแน่นก็ยังพอมีโอกาส
พรรคขนาดใหญ่และพรรคขนาดกลางที่มี สส.อยู่ในลำดับที่ 1-6 ทุกพรรคมีโอกาสโตขึ้นและเล็กลงได้ทั้งสิ้น ส่วนพรรคการเมืองที่กำลังจะก้าวเข้ามาใหม่ ต้องมั่นใจว่าตนมีศักยภาพที่จะแจ้งเกิดเป็นพรรคขนาดกลาง โดยสามารถชิงพื้นที่ สส.เขตจากพรรคเดิมได้บางส่วน.
นายแพทย์พลเดช ปิ่นประทีป
สมาชิกวุฒิสภา / 18 กันยายน 2564.
