ในการติดตาม เสนอแนะ และเร่งรัดยุทธศาสตร์ชาติความสามารถในการแข่งขันของจังหวัดเชียงใหม่ ได้รับฟังสภาวการณ์ทางเศรษฐกิจและแผนฟื้นฟูภายหลังโควิด ในฐานะพื้นที่เศรษฐกิจและการเมืองการปกครองสำคัญของภาคเหนือ
ด้านหนึ่งรู้สึกได้ว่าในแวดวงนักวางแผนของเรายังขาดความเชื่อมโยงและกระบวนการถ่ายระดับของเป้าหมายตัวชี้วัดความสามารถในการแข่งขัน จากระดับชาติ(ส่วนกลาง)สู่พื้นที่ระดับพื้นที่(ภูมิภาค) จึงทำให้ผู้ปฏิบัติทุกฝ่ายทำงานกันไปแบบไม่รู้ตำแหน่งและสถานะของจังหวัดตนในภาพใหญ่การขับเคลื่อนเศรษฐกิจของประเทศ
ส่วนอีกด้านหนึ่งยังมองเห็นไม่ชัดว่า ราชการส่วนภูมิภาคในฐานะที่ต้องดูแลสารทุกข์สุขดิบของประชาชนนั้น บทบาทของเศรษฐกิจฐานราก อันหมายรวมถึง เศรษฐกิจชุมชน เศรษฐกิจท้องถิ่น และเศรษฐกิจครัวเรือนที่มีผลต่อชีวิตความเป็นอยู่ของชาวบ้านโดยตรง จะยืนอยู่ตรงไหนในยุทธศาสตร์และแผนของจังหวัด โดยเฉพาะอย่างยิ่งจะวัดผลสัมฤทธิ์หรือประเมินความก้าวหน้ากันด้วยวิธีใด
ยิ่งเมื่อได้ฟังการนำเสนอของกลุ่มกิจการเชียงใหม่ศิลาดล ศูนย์หัตถอุตสาหกรรมและการท่องเที่ยวเชิงศิลปะวัฒนธรรม ที่ตั้งอยู่ที่ตำบลป่าป้อง และกลุ่มท่องเที่ยวชุมชนไทลื้อบ้านลวงเหนือ จากอำเภอดอยสะเก็ด ยิ่งทำให้คณะของเราเริ่มหันไปสนใจความหมายและความสำคัญของเศรษฐกิจท้องถิ่นระดับอำเภอ ในฐานะเศรษฐกิจระดับเมืองเล็กและเมืองรอง ด้วยเล็งเห็นว่าอันนี้น่าจะมีบทบาทเป็น“ข้อต่อ”สำคัญในการกระจายรายได้ ความมั่งคั่ง ความเจริญและการพัฒนาคุณภาพชีวิต รวมทั้งการแก้ปัญหาความยากจนลดความเหลื่อมล้ำ
ในเบื้องต้น เราอาจแบ่งองค์ประกอบของระบบเศรษฐกิจจังหวัดเป็น 3 ระดับ ส่วนระยะยาวนั้นอยากเห็นสถาบันทางวิชาการเข้ามาทำการศึกษาและพัฒนากรอบแนวคิดในเรื่องเหล่านี้ให้มีความชัดเจนจนสามารถนำไปใช้ประโยชน์กันต่อไป ได้แก่
- ในภาพคือระบบเศรษฐกิจการแข่งขันเสรี มุ่งในด้านการเพิ่มตัวเลข GPP/GDP เป็นเรื่องเกี่ยวกับเม็ดเงินการลงทุนจากภายนอกที่เข้ามาในจังหวัด รวมทั้งการลงทุนจากต่างประเทศ (FDI) โรงงาน นิคมอุตสาหกรรม ผลิตผลการเกษตรภาพรวม โรงงานแปรรูปการเกษตร ฐานบริการภาคเอกชน ศูนย์หรือสำนักงานสาขาของบรรษัทขนาดใหญ่ รวมทั้งจำนวนนักท่องเที่ยวในระดับกลุ่มก้อนขนาดใหญ่ที่หลั่งไหลเข้ามาในพื้นที่
- เป็นระบบเศรษฐกิจในพื้นที่ย่อยของจังหวัด มีขนาดที่ย่อมลงมาอยู่ในระดับเมืองรอง เมืองขนาดเล็ก หรือคิดง่ายๆก็ระดับอำเภอ เศรษฐกิจท้องถิ่นมีบทบาทต่อการกระจายรายได้ ความเจริญ ความมั่งคั่ง ลดความเหลื่อมล้ำ ลักษณะส่วนใหญ่จะเป็นด้านผลผลิตการเกษตร การแปรรูปอาหาร หัตถอุตสาหกรรม ท่องเที่ยว การกระจายสินค้าและบริการ อาจใช้จำนวนและศักยภาพของหน่วยธุรกิจขนาดกลางและขนาดย่อม (SME) ในพื้นที่เป็นตัวชี้วัดประการหนึ่ง
- เป็นระบบเศรษฐกิจเชิงวัฒนธรรมวิถีชีวิต มุ่งการอยู่ดีกินดี แก้ความยากจน มีสวัสดิการชีวิตแบบพึ่งพาตนเอง มีศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ ภาคภูมิใจ การมีคุณภาพชีวิตที่ดี รวมๆแล้วก็คือการมุ่งเป้าการพัฒนาไปที่ความสุขมวลรวมของชุมชนท้องถิ่น หรือ GDH (Gross Domestic Happiness) เป็นสำคัญ ตัวชี้วัดได้แก่ จำนวนวิสาหกิจชุมชน ผลผลิต บริการและรายได้ของกลุ่ม รวมทั้งความรักสามัคคี คุณภาพชีวิต สุขภาพและสิ่งแวดล้อมที่ดี
ดังกรณีศึกษาเศรษฐกิจอำเภอดอยสะเก็ด นับเป็นตัวอย่างระบบเศรษฐกิจท้องถิ่นที่มีทั้งเศรษฐกิจชุมชนอันเสริมสร้างคุณภาพชีวิตและมาตรฐานการครองชีพของชาวบ้าน ทั้งยังมีเศรษฐกิจมหภาค การท่องเที่ยวระดับกลุ่มก้อนที่สามารถแข็งขันได้อีกด้วย
ดอยสะเก็ด เป็นอำเภอหนึ่งในจังหวัดเชียงใหม่ ตั้งอยู่ทางตอนกลางของจังหวัด เป็นอำเภอที่มีความเจริญทางเศรษฐกิจในลำดับต้นของจังหวัด เนื่องจากเป็นเส้นทางสำคัญที่ผ่านจากจังหวัดเชียงใหม่ไปยังจังหวัดเชียงราย และเป็นที่ตั้งของเขื่อนแม่กวงอุดมธารา มีพื้นที่ 671 ตร.กม. ประชากร 75,600 คน แบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 14 ตำบล 112 หมู่บ้าน มีสถาบันอุดมศึกษาตั้งอยู่ในพื้นที่ 1 แห่ง คือ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลล้านนา
อำเภอดอยสะเก็ด มีแหล่งท่องเที่ยวสำคัญมากมาย ทั้งหมดล้วนเป็นฐานรองรับเศรษฐกิจท้องถิ่นและเศรษฐกิจชุมชนได้เป็นอย่างดี อาทิ วัดพระธาตุดอยสะเก็ด พระอารามหลวง, ศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยฮ่องไคร้อันเนื่องมาจากพระราชดำริ, เขื่อนแม่กวงอุดมธารา สะพานแขวน สะพานข้ามช่องแคบเขื่อนแม่กวงอุดมธารากับบ้านป่าสักงาม, วัดสันปูเลยสะหลีเวียงแก้ว
นอกจากนั้นยังมี หนองบัวพระเจ้าหลวง หนองน้ำธรรมชาติที่มีนกเป็ดน้ำอาศัยอยู่เป็นจำนวนมาก ทั้งยังเคยเป็นที่รับเสด็จพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชินีนาถ พร้อมด้วยสมเด็จพระราชินีแห่งประเทศเดนมาร์ค
อีกทั้งมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลล้านนา วิทยาเขตดอยสะเก็ด, วัดพระธาตุดอยกู่ (ครูบาศรีวิชัย), โป่งน้ำร้อน, บ้านปางแดง ,น้ำตกห้วยหม้อ, น้ำตกป่าสัก, วัดพระบาทปางแฟน, สวนรุกขชาติดงเย็น, น้ำตกห้วยผาตีน และสวนพฤกษศาสตร์ทวีชลของภาคเอกชน.
ส.ว.พลเดช ปิ่นประทีป / 10 เมษายน 2566
