ชีวิตสาธารณะ ?

           ตอนนี้เรามองเรื่องที่ดินสาธารณะเป็นเกณฑ์ ที่จะทำหมู่บ้านนำร่อง นายทุนที่มาใน    จ.ตราด ที่หาดทรายแก้ว ถือว่าเป็นทรายคุณภาพสูงดีที่สุดติดอันดับโลก และเป็นชายหาดที่ยาว หาดสวย มีเรื่องเข่นฆ่าแย่งชิงกันมา มีนายทุนออกโฉนดหลักฐานเป็นพันไร่ ซึ่งชาวบ้านอยู่กันมาเป็นร้อยปี ไม่เคยออกหลักฐานได้  เราจึงเกิดแนวคิดว่า ถ้าเป็นแบบนี้ ที่สาธารณะก็ไม่ก่อให้เกิดประโยชน์  จึงนำแนวคิดสาธารณะเชื่อมดูว่าจะเกิดประโยชน์อย่างไร จึงคิดว่า ให้คนในชุมชนเข้าไปปลูกป่า แล้วแบ่งว่า เป็นป่าเศรษฐกิจ ป่าสมุนไพร เป็นการใช้ชีวิตเชิงธุรกิจผสมสาธารณะ เราจะทำแบบนี้ เพราะขึ้นทะเบียนที่ดินสาธารณะไว้ แล้วให้ชาวบ้านเข้าไปทำ สิ่งที่จะขายได้ในอนาคตคือ ที่ดินสาธารณะที่บรรพบุรุษเก็บไว้ให้ เราจะเปิดเวทีประชาคมแล้วใช้ร่วมกัน แล้วปลูกป่า ขายได้ก็นำเงินเข้ากองทุนไว้เลี้ยงดูตนเอง ทีนี้ใครจะมาบุกรุกไม่ได้ เพราะเขาเข้ามาทำกิจกรรมต้องเวียนกันดูตลอด แต่ถ้าเป็นของเก่าคือ ใครจะบุกรุกยังไงก็ช่าง ไม่ใช่ของฉันเพราะฉันไม่มีผลประโยชน์

          เราจึงทดลองทำโครงการนี้ ตอนนี้เปิดเวที 2 ครั้ง หมู่บ้านไหนมีที่ดินสาธารณะก็ส่งเข้ามาเพื่อที่จะประเมิน เช่นบางพื้นที่ปลูกยางได้ก็ปลูก ไม่ต้องของบจากรัฐก็อยู่ได้ในอนาคต แต่ต้องตั้งหลักเกณฑ์ว่า ใครมีพฤติกรรมเกเร สวัสดิการจากชุมชนจะไม่ช่วย ไปแก้ปัญหาความเหลวไหลของคนในชุมชนได้  เอาที่ดินสาธารณะมาคุ้มครองญาติพี่น้องของเขาเอง ทำให้จิตเป็นสาธารณะมากขึ้น ผลที่จะได้มาคิดว่า น่าจะยั่งยืนได้ในอนาคต ถ้าเขามีสวัสดิการดี สิ่งเหล่านี้จะเป็นทุนที่จะจัดองค์ความรู้ต่อไปได้

           เราอยากทำให้ชีวิตสาธารณะสอดคล้องกับข้อมูลในอนาคต  และจะนำเรื่องนี้เข้าสู่หลักสูตรการศึกษาเพื่อพัฒนาครอบครัวให้อบอุ่นให้ศึกษานิเทศก์เข้ามาทำหลักสูตรและนำเข้าการศึกษาท้องถิ่น ให้เด็กทำกลุ่มในโรงเรียน และนำเงินมาเก็บ เมื่อเก็บได้ก็ให้ผู้ปกครองกู้ไป เมื่อผ่อนก็นำเงินมาเข้าโครงการอาหารเด็ก แทนที่จะไปกู้เงินจากที่อื่น ถ้าจะฝากเงินก็นำมาฝากที่กลุ่มแทนที่จะฝากธนาคารกันหมด สิ่งนี้เรามองข้ามกันมาตลอด เพราะคิดว่าได้เงินมาเท่าไหร่ก็เอาไปให้ธนาคารจัดการ วิธีนี้ไม่ใช่ เราพึ่งพาตัวเองไม่ได้  อีกส่วนหนึ่งคือ ให้เด็กฝึกหัดทำบัญชี เพื่อจะได้รู้รายรับ รายจ่ายของครอบครัวและจะได้มีเรื่องคุยกันและจะโยงคุยกับครอบครัวอื่นเป็นการเชื่อมความสัมพันธ์ ในอนาคตจะเกิดข้อมูลว่าคนในหมู่บ้านนี้จะถูกบันทึกเป็นข้อมูลจริง พัฒนาไปจากเด็ก สู่ครอบครัว สู่ชุมชนเรื่องนี้เป็นการวางแผนศาสนาเชิงคุณธรรมผสมอุบายทางเศรษฐกิจ แล้วจะนำไปสู่ชีวิตสาธารณะ ถ้าเราทำภาคสาธารณะแล้วไม่เกิดกิจกรรมจะประสบผลยาก แต่ถ้ามีกิจกรรมด้วย อยู่ได้ด้วย มีสวัสดิการคุ้มครองด้วย มันจะเกิดสาธารณะได้ในอนาคตทั้งชีวิตและจิตใจ

ประชุมกรรมการอำนวยการ ห้องประชุม LDI  วันที่ 5 เม.ย. 2548