ท่ามกลางเหตุการณ์ความไม่สงบทางการเมืองที่พลิกผันไปมาในรอบ 3 ปี วันนี้พลพรรค เสื้อแดงของนปช.กำลังปั่นป่วนสร้างสถานการณ์ทั้งในกรุงเทพฯและต่างจังหวัด ในขณะที่ฝ่ายสีเหลืองของพันธมิตรประชาชนเพื่อประชาธิปไตย(พธม.) สงบคุมเชิงอยู่ในที่ตั้งนั้น รัฐบาลร่วมของสีฟ้าและสีน้ำเงินต้องไม่ใช้ความรุนแรง และต้องจัดการปัญหาอย่างชาญฉลาด เฉียบขาด และรับผิดชอบ
การพูดเรื่องยุทธศาสตร์ดับไฟใต้นับเป็นเรื่องที่เสี่ยงต่อการถูกเขม่นเอาง่ายๆ ด้านหนึ่งเพราะเป็นเรื่องใหญ่ที่มีหน่วยงานด้านความมั่นคงอันมหึมาดูแลอยู่แล้ว พลเรือนตัวเล็กๆจะไปรู้เรื่องอะไร
แต่ไหนแต่ไรมา งานพัฒนาใน 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้โดยส่วนใหญ่เป็นบทบาทของภาคราชการ องค์กรพัฒนาเอกชนที่เป็นอิสระหรือเอ็นจีโอมีน้อยมากและองค์กรส่วนใหญ่จะไม่ถึงขั้นเป็นสถาบันที่มั่นคงนัก
เพื่อนฝูงหลายคนมาเลียบเคียงถามผมถึงสถานการณ์ความไม่สงบใน 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ว่าแนวโน้มจะไปทางไหน ประชาชนเป็นอย่างไรกันบ้าง ผมเองในระยะหลายเดือนมานี้ก็ลงพื้นที่ไม่บ่อยนัก
เมื่อเดือนก่อน คณะเจ้าหน้าที่จาก World Bank 4 คน มาที่ LDI เพื่อปรึกษาหารือจะร่วมกันทำงานฟื้นฟูชุมชนชายแดนภาคใต้ พวกเขาสนใจว่าทำไม LDI จึงทำงานในจังหวัดชายแดนภาคใต้อยู่ได้ยาวนานทั้งๆ ที่เป็นองค์กรมูลนิธิที่ตั้งอยู่ในกรุงเทพฯ
ในรอบ 1 ปีที่ผ่านมา ผมระมัดระวังที่จะไม่ไปให้สัมภาษณ์สื่อมวลชนในประเด็นที่พาดพิงถึงกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ (พม.) โดยเฉพาะอย่างยิ่งเกี่ยวกับการบริหารงานของเจ้ากระทรวง เพราะถือเป็นมารยาทที่ผู้ใหญ่พึงกระทำเป็นแบบอย่าง
งานชุมชนท้องถิ่นพัฒนาที่ LDI ดำเนินการมาอย่างต่อเนื่องกว่า 2 ทศวรรษ เป็นส่วนหนึ่งของความเคลื่อนไหว แนวคิดและแนวทางการพัฒนาด้วยวิธี “สร้างพระเจดีย์จากฐาน” ซึ่งมาจากความเชื่อมั่นพื้นฐานว่า ฐานพระเจดีย์ที่แข็งแรงจะรองรับองค์พระเจดีย์ให้สูงใหญ่ และมั่นคง
ปัญหาที่คุกคามสิทธิการสื่อสารและการรับรู้ข้อมูลข่าวสารของประชาชน อย่างหนึ่งคือความเป็นอิสระในการรายงานข่าว ซึ่งสื่อมวลชนในประเทศไทยทุกแขนงมีข้อจำกัด ทั้งนี้เนื่องมาจากทุกองค์กรต้องอยู่ภายใต้อิทธิพลของนายทุน และนักการเมือง รวมทั้งอำนาจรัฐ
เมื่อกระแสประชาธิปไตยแบบมีส่วนร่วมและการเมืองภาคพลเมืองในประเทศไทยพัดแรงขึ้น ภายหลังเหตุการณ์ พฤษภาคม 2535 เรื่องสิทธิชุมชนจึงถูกกำหนดขึ้นไว้อย่างเป็นรูปธรรมในรัฐธรรมนูญ พ.ศ.2540 ทั้งในด้านฐานทรัพยากร การทำมาหากิน และการรับรู้ข่าวสาร มาตรา 40 ของรัฐธรรมนูญฉบับดังกล่าวได้ระบุชัดเจนว่าคลื่นความถี่เป็นสมบัติสาธารณะและต้องมีการจัดสรรให้ภาคส่วนต่างๆ ได้ใช้ประโยชน์ร่วมกันอย่างเหมาะสม ทั้งในส่วนของภาครัฐ ภาคธุรกิจ และภาคสังคม โดยมีองค์กรอิสระขึ้นมาดำเนินการ
ในโอกาสครบรอบ 1 ปี ที่หมดภารกิจร่วมกับคณะรัฐมนตรีชุดขิงแก่ และเพื่อเป็นการร่วมกันสร้างสีสันให้กับ LDI-Website อันเป็นบ้านน้อยหลังหนึ่งของข่ายงานประชาสังคมในโลกไซเบอร์ ที่ www.ldinet.org ผมจึงมอบต้นฉบับบันทึกส่วนตัวที่เกี่ยวกับชีวิตและงานในช่วงนั้น ให้น้อง ๆ ที่ LDI ทะยอยจัดพิมพ์และลงเผยแพร่ทีละตอนเป็นรายสัปดาห์นับตั้งแต่วันจันทร์ที่ 2 กุมภาพันธ์ 2552 เป็นต้นไป
คอลัมภ์ “ที่นี่ LDI” วันจันทร์ที่ 19 มกราคม 2552 “ที่นี่ LDI : จุดนัดพบทุกเช้าวันจันทร์” นายแพทย์พลเดช ปิ่นประทีป เพื่อนร่วมงานข่ายประชาสังคมที่รักครับ ในรอบปี 2551 ที่เพิ่งผ่านไป ความขัดแย้งและการต่อสู้ทางการเมืองระดับชาติซึ่งเป็นส่วนสำคัญของการเมืองภาคประชาชนได้ส่งผลให้ทุกองคาพยพของสังคมไทยตึงเครียดไปหมด ผมและพวกเราที่ LDI ซึ่งเกาะติดสถานการณ์อยู่ที่ขอบสนาม ต้องพากันวิ่งเข้าวิ่งออกด้วยความห่วงใย จึงพลอยเหน็ดเหนื่อยเมื่อยล้าไปด้วย
ประชาสังคม : คำ ความคิด และความหมายคำว่า “ประชาสังคม” มาจากภาษาอังกฤษว่า Civil Society